Zasady ustalania podstawy wymiaru składek ZUS zleceniobiorców

Z dniem 1 sierpnia 2010 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. nr 127, poz. 860). Rozporządzenie to stanowi realizację wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 lutego 2010 r., sygn. akt P 16/09 (Dz. U. nr 31, poz. 167), w którym Trybunał orzekł o niezgodności z art. 92 ust. 1 Konstytucji § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. nr 161, poz. 1106 z późn. zm.), dalej rozporządzenia składkowego. Trybunał uznał niekonstytucyjność tego przepisu przez to, że wyłączenie z podstawy wymiaru składek ZUS wartości świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz ekwiwalentów za te świadczenia wypłacanych zgodnie z przepisami wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego ministra, a także ekwiwalentów pieniężnych za pranie odzieży roboczej, używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego nie dotyczy zleceniobiorców.

Powołanym na wstępie aktem prawnym zmieniono brzmienie w § 5 ust. 2 rozporządzenia składkowego. Po zmianie z jego regulacji wynika, że przepisy § 2-4 rozporządzenia składkowego stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek:

członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych oraz
osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Przypominamy, że podstawę wymiaru składek ZUS zleceniobiorców stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu umowy zlecenia (odpowiednio umowy agencyjnej lub w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia), jeżeli odpłatność za jej wykonywanie określono kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

Ważne: Przy ustalaniu podstawy wymiaru składek ZUS zleceniobiorców - od 1 sierpnia 2010 r. - nie uwzględnia się odpowiednio rodzajów przychodów wymienionych w § 2 ust. 1 rozporządzenia składkowego.

Przykład

Spółka z o.o. na okres od 1 sierpnia do 31 grudnia 2010 r. zawarła umowę zlecenia z osobą fizyczną. Zleceniobiorca z tytułu wykonywania umowy podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. W umowie zlecenia miesięczną odpłatność określono na kwotę 2.000 zł. Ponadto zagwarantowano zwrot należności z tytułu podróży w wysokości określonej w przepisach rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz. U. nr 236, poz. 1990 z późn. zm.). Zwrot kosztów podróży zleceniobiorcy jest wyłączony z podstawy wymiaru składek ZUS na podstawie § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia składkowego.

Przykład

Spółka z o.o. zawarła umowę zlecenia z osobą, która z tego tytułu podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. W umowie wynagrodzenie określono kwotowo.

W sierpniu 2010 r. zleceniobiorca otrzyma ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (dalej Funduszu) dopłatę do kolonii dziecka. Zgodnie z regulaminem Funduszu, zleceniobiorcom przysługują świadczenia na zasadach obowiązujących pracowników zakładu i taki rodzaj pomocy przewiduje regulamin. Ponadto spółka przy przyznawaniu świadczenia uwzględniła kryterium socjalne.

Dopłata do kolonii dziecka zleceniobiorcy, na podstawie § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia składkowego, jest zwolniona z oskładkowania.

Przy ustalaniu podstawy wymiaru składek ZUS zleceniobiorców stosuje się również przepis:

§ 3 rozporządzenia składkowego przedstawiający sposób ustalania wartości pieniężnej świadczeń w naturze,
§ 4 rozporządzenia składkowego stanowiący o przeliczaniu na złote przychodów osiąganych w walutach obcych.

Przykład

Spółka z o.o. wynajęła zleceniobiorcy mieszkanie spółdzielcze typu własnościowego od najemcy tego lokalu, który do spółdzielni mieszkaniowej opłaca czynsz w wysokości 420 zł miesięcznie. Według umowy dotyczącej wynajęcia tego lokalu, spółka ponosi za lokal odpłatność w kwocie 1.000 zł miesięcznie.

Do podstawy wymiaru składek ZUS zleceniobiorcy z tytułu tych świadczeń należy przyjąć ekwiwalent pieniężny określony w funkcjonujących w spółce przepisach o wynagradzaniu. W razie braku stosownych zapisów, w wysokości czynszu za to mieszkanie obowiązującego w danej spółdzielni, tj. w kwocie 420 zł miesięcznie.

Zwracamy uwagę! Podstawę wymiaru składek ZUS zleceniobiorcy, któremu w umowie odpłatność określono w inny sposób niż kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż kwota minimalnego wynagrodzenia, z zastrzeżeniem niemającym znaczenia dla omawianej kwestii.