Składki ZUS od wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy

Zwolniony pracownik został wyrokiem sądu przywrócony do pracy, którą podjął. Na jego rzecz zostało zasądzone wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy wraz z odsetkami. Czy do tych wypłat można zastosować § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia składkowego?

W okolicznościach przedstawionych w pytaniu przepis § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia składkowego nie ma zastosowania. W podstawie wymiaru składek ZUS należy uwzględnić wynagrodzenie, natomiast odsetki z tytułu opóźnienia nie podlegają oskładkowaniu.

Pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 3 miesiące i nie mniej niż za 1 miesiąc. Jeżeli jednak umowę o pracę rozwiązano:

z pracownikiem, o którym mowa w art. 39 K.p. (tj. któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, o ile okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku), albo
z pracownicą w okresie ciąży oraz w okresie urlopu macierzyńskiego lub od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu macierzyńskiego albo jego części - do dnia zakończenia tego urlopu,

wynagrodzenie przysługuje za cały czas pozostawania bez pracy. Dotyczy to także przypadku, gdy rozwiązanie umowy o pracę podlega ograniczeniu z mocy przepisu szczególnego. Tak stanowi art. 57 § 1 i 2 K.p.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy (art. 18 ust. 1 ustawy o sus i art. 81 ust. 1 ustawy zdrowotnej). Za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych (art. 12 ust. 1 ustawy o pdof).

Z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne wyłączone są odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy (§ 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia składkowego).

Ważne: Dla zastosowania zwolnienia, o którym mowa w § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia składkowego, bezwzględnym warunkiem jest, aby wypłata świadczenia pieniężnego (np. odprawy, odszkodowania czy rekompensaty) pozostawała w bezpośrednim i nierozerwalnym związku z faktem wygaśnięcia/rozwiązania stosunku pracy.

Wypłacone pracownikowi z pytania wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy jest przychodem ze stosunku pracy. Nie zostało ono wymienione wśród przychodów wyłączonych z oskładkowania. Nie znajdzie też zastosowania powołany wyżej przepis rozporządzenia składkowego, gdyż pracownik wyrokiem sądu został przywrócony do pracy, zatem nie nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy.

ZUS Analogicznie stwierdził ZUS w interpretacji indywidualnej z 8 sierpnia 2023 r. (znak DI/200000/43/756/2023), w której wyjaśnił, że: "(...) jedyną przyczyną wypłaty przez pracodawcę takiego świadczenia winno być ustanie zatrudnienia. Oznacza to, iż tego typu świadczenia nie mogą być wypłacane przez pracodawcę w innych okolicznościach niż pozostających w ścisłym związku z rozwiązaniem stosunku pracy. (...)".

Jeśli zaś chodzi o odsetki z tytułu opóźnienia wypłaty wynagrodzenia, to nie stanowią one podstawy wymiaru składek ZUS (por. pismo ZUS z 7 marca 2001 r., znak FUu 077-7/01, interpretacja indywidualna ZUS z 4 października 2013 r., znak DI/100000/451/1121/2013).

Zwracamy uwagę! Zasądzone na rzecz pracownika przywróconego do pracy wynagrodzenie za okres pozostawania bez pracy nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania (por. wydaną w podobnej sprawie interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 18 lipca 2022 r., nr 0114-KDIP3-2.4011.538.2022.2.MN). Tym samym należy pobrać od niego zaliczkę na podatek dochodowy na zasadach określonych w art. 32 ustawy o pdof. Odsetki z tytułu opóźnienia wypłaty wynagrodzenia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o pdof, są zwolnione z opodatkowania.