Składki ZUS od wynagrodzenia wypłaconego pracownicy z umowy zlecenia

Pracownica w związku z urodzeniem dziecka przebywała na urlopie macierzyńskim. Obecnie korzysta ona z urlopu rodzicielskiego (zasiłek macierzyński wypłaca jej ZUS). W czasie tego urlopu będzie wykonywać u nas umowę zlecenia. Czy w tej sytuacji od kwoty wynagrodzenia wypłaconego jej ze zlecenia mamy naliczyć składki społeczne i zdrowotną?

Wykonywanie umowy zlecenia w trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego (tu: za okres przebywania na urlopie rodzicielskim) powoduje tzw. zbieg tytułów do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Ubezpieczeniom tym taka osoba podlega obligatoryjnie z racji pobierania zasiłku macierzyńskiego, a na zasadzie dobrowolności może przystąpić do nich także z tytułu wykonywanej umowy zlecenia.

Osoby pobierające zasiłek macierzyński są objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi. Określa to art. 6 ust. 1 pkt 19 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 423 ze zm.), dalej: ustawy systemowej. Nie podlegają one pozostałym ubezpieczeniom społecznym (tj. chorobowemu i wypadkowemu). Nie są też objęte ubezpieczeniem zdrowotnym. Mimo to, w czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego, zachowują prawo do świadczeń zdrowotnych gwarantowanych przez NFZ. Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalno-rentowym podlegają także osoby wykonujące m.in. umowę zlecenia (art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy).

Zatem wykonywanie umowy zlecenia w czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego powoduje tzw. zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych. Rozstrzygającym jest w takim przypadku art. 9 ust. 1c powołanej ustawy. Z przepisu tego wynika, iż ubezpieczeniom emerytalno-rentowym taka osoba podlega z racji pobieranego zasiłku macierzyńskiego, natomiast z umowy zlecenia ubezpieczenia te są dla niej dobrowolne.

Jeśli pracownica, o której mowa w pytaniu, nie zechce przystąpić do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, wówczas z tytułu wykonywanej umowy zlecenia będzie podlegała tylko obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu. Zgłoszenia zleceniobiorcy wyłącznie do tego ubezpieczenia płatnik dokonuje na formularzu ZUS ZZA. Od przychodu uzyskiwanego ze zlecenia pracodawca będzie zobowiązany naliczać składkę zdrowotną. Jeśli bowiem zleceniobiorca jest wynagradzany kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie, to podstawę wymiaru składki zdrowotnej stanowi dla niego przychód w rozumieniu przepisów o PDOF, uzyskiwany z tytułu wykonywanego zlecenia.

Jeśli pracownica, o której mowa w pytaniu, z tytułu umowy zlecenia nie przystąpi do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno-rentowych, to w dokumentach rozliczeniowych, sporządzonych za dany miesiąc, pracodawca powinien wykazać ją w imiennym raporcie ZUS RZA z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11 X X oraz składką zdrowotną (9%) naliczoną od wynagrodzenia wypłaconego jej z tytułu umowy zlecenia. Oprócz tego powinien nadal wykazywać ją w imiennym raporcie ZUS RSA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 X X i odpowiednim kodem świadczenia/przerwy (przykład).

Przykład

Pracownica przebywa na urlopie rodzicielskim do 31 grudnia 2021 r. Zasiłek macierzyński z tego tytułu wypłaca jej organ rentowy. Od 1 listopada 2021 r. pracodawca zawrze z nią umowę zlecenia. Za wykonaną pracę w ramach umowy zlecenia będzie ona otrzymywała (na koniec każdego miesiąca) wynagrodzenie w kwocie 3.800 zł.

Z uwagi na to, że pracownica nie wystąpiła o objęcie dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalno-rentowymi, pracodawca od 2 listopada br. zgłosi ją ze zlecenia do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego na formularzu ZUS ZZA z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11 0 0.

W dokumentach rozliczeniowych sporządzonych do ZUS za listopad 2021 r., pracodawca wykaże ją w imiennym raporcie:

ZUS RZA - z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11 0 0 oraz składką zdrowotną w kwocie 342 zł, naliczoną od podstawy wymiaru w wysokości 3.800 zł,
ZUS RSA - z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 0 0, okresem urlopu macierzyńskiego 01.11.2021-30.11.2021, liczbą dni 30 oraz kodem świadczenia/przerwy 319.