Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 20 (638) z dnia 10.10.2025

Ustalenie "hipotetycznej" zaliczki na podatek dochodowy dla celów obniżenia składki zdrowotnej

Zatrudniamy pracownicę, która w sierpniu 2025 r. osiągnęła wiek 60 lat. Od wypłacanego jej wynagrodzenia nie pobieramy zaliczki na podatek dochodowy (z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury zamierza ona wystąpić w przyszłym roku). We wrześniu br. pracownica chorowała przez 27 dni i za ten okres ZUS wypłacił jej zasiłek chorobowy. Za wrzesień br. na początku października br. wypłaciliśmy jej wynagrodzenie za pracę w wysokości 960 zł. Jak ustalić wysokość składki zdrowotnej? Nadmieniamy, że pracownicy przysługują podwyższone koszty uzyskania przychodów i złożyła PIT-2 uprawniający pracodawcę do stosowania kwoty zmniejszającej zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 300 zł.

W przedstawionych okolicznościach składka na ubezpieczenie zdrowotne podlegała obniżeniu do wysokości "hipotetycznej" zaliczki na podatek dochodowy.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 154 lit. d ustawy o pdof, wolne od podatku dochodowego są m.in. przychody ze stosunku pracy otrzymane przez podatnika po ukończeniu 60. roku życia w przypadku kobiety i 65. roku życia w przypadku mężczyzny, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85.528 zł pod warunkiem, że podatnik podlega z tytułu uzyskania tych przychodów ubezpieczeniom społecznym w rozumieniu ustawy o sus oraz podatnik, mimo nabycia uprawnienia, nie otrzymuje emerytury lub renty rodzinnej, o których mowa w ustawie emerytalnej.

Fakt, że przychód ze stosunku pracy jest zwolniony z opodatkowania nie ma wpływu na obliczanie składki na ubezpieczenie zdrowotne. Zgodnie bowiem z art. 83 ust. 3 pkt 1 ustawy zdrowotnej, jeżeli podstawę obliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi przychód ubezpieczonego wolny od podatku dochodowego na podstawie m.in. art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o pdof, od którego płatnik nie oblicza zaliczki na ten podatek dochodowy, składkę na ubezpieczenie zdrowotne płatnik, o którym mowa w art. 85 ust. 1-13 ustawy zdrowotnej (m.in. pracodawca), oblicza na ogólnych zasadach. Stosuje też obniżenie tej składki do wysokości tzw. "hipotetycznej" zaliczki na podatek dochodowy. Na mocy art. 83 ust. 2a i 2b ustawy zdrowotnej, w przypadku gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczona od przychodu wolnego od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o pdof jest wyższa od kwoty zaliczki na podatek dochodowy, obliczonej zgodnie z przepisami ustawy o pdof w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2021 r., którą płatnik obliczyłby, gdyby przychód ubezpieczonego nie był zwolniony od podatku dochodowego na podstawie tego przepisu, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej kwoty.

Pracodawca z pytania powinien więc od wynagrodzenia za pracę uzyskanego przez pracownicę w październiku 2025 r. ustalić "hipotetyczną" zaliczkę na podatek dochodowy według zasad obowiązujących na dzień 31 grudnia 2021 r. i obliczoną składkę zdrowotną, w wysokości 9% podstawy wymiaru obniżyć do kwoty wyliczonej "hipotetycznej" zaliczki.

Przyjmujemy założenia z pytania Czytelnika. Rozliczenie składkowo-podatkowe od wynagrodzenia za pracę wypłaconego pracownicy w październiku 2025 r. przedstawia się następująco: