Zwolnienie z obowiązku składania rozliczeń do ZUS

Generalnie obowiązkiem osoby prowadzącej działalność gospodarczą jest comiesięczne rozliczanie się z ZUS-em. Wiąże się to nie tylko z dokonywaniem wpłat należności z tytułu składek, ale także przekazywaniem odpowiednich dokumentów rozliczeniowych do ZUS. Niekiedy z obowiązku ich składania przedsiębiorca może być zwolniony. Ulga taka przysługuje mu również w odniesieniu do osoby z nim współpracującej w firmie.

Od listopada 2016 r. rozpoczęłam prowadzenie własnej (jednoosobowej) działalności gospodarczej. Zgłosiłam się z tego tytułu do wszystkich ubezpieczeń w ZUS. Składki będę opłacać na ogólnych zasadach obowiązujących przedsiębiorców. Czy z uwagi na to, że nikogo nie zatrudniam i w listopadzie działalność będę prowadzić przez cały miesiąc, przysługuje mi zwolnienie z obowiązku przekazania druku ZUS DRA za ten miesiąc?

NIE. Za pierwszy miesiąc prowadzenia działalności gospodarczej Czytelniczka jest zobowiązana przekazać za siebie do ZUS deklarację rozliczeniową ZUS DRA. Z obowiązku tego nie zwalnia jej fakt, iż działalność gospodarcza będzie przez nią prowadzona przez cały miesiąc oraz to, że nikogo nie zatrudnia.

Zasadniczo osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą po upływie każdego miesiąca kalendarzowego przekazuje do ZUS prawidłowo sporządzone dokumenty rozliczeniowe. Jeżeli rozlicza w nich składki wyłącznie za siebie (tak jak ma to miejsce w przypadku Czytelniczki), to zobowiązana jest wtedy przekazywać do ZUS jedynie druk ZUS DRA. Składa go za dany miesiąc kalendarzowy w terminie do 10. dnia następnego miesiąca. Wynika to z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej ustawy systemowej).

Druk ZUS DRA dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Składki ZUS.

Po spełnieniu określonych warunków przedsiębiorca może być jednak zwolniony z obowiązku comiesięcznego przekazywania tego druku do ZUS. Ma to miejsce m.in. wtedy, gdy opłaca składki społeczne i/lub składkę zdrowotną wyłącznie za siebie i spełnia dwa poniższe warunki, tj.:

w stosunku do dokumentów przekazanych za poprzedni miesiąc nie nastąpiły żadne zmiany,
w ostatnio złożonych dokumentach rozliczeniowych zadeklarował do podstawy wymiaru składek społecznych i zdrowotnej (lub tylko zdrowotnej) kwoty w wysokości najniższej obowiązującej go podstawy wymiaru składek.

Zwolnienie, o którym wyżej mowa, przysługuje przedsiębiorcy na podstawie art. 47 ust. 2a-2b ustawy systemowej.

Wobec tego, że Czytelniczka w listopadzie 2016 r. rozpoczęła prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej, za miesiąc ten powinna przekazać za siebie do ZUS prawidłowo sporządzony druk ZUS DRA. Z ulgi dotyczącej nieskładania rozliczeń będzie mogła skorzystać począwszy od dokumentów rozliczeniowych przekazywanych za kolejny miesiąc (tu: za grudzień br.), o ile oczywiście nadal spełniać będzie warunki wymagane dla tego zwolnienia.

Od pół roku wykonuję działalność gospodarczą z pomocą osoby współpracującej. Oboje podlegamy z tego tytułu wszystkim ubezpieczeniom w ZUS. Wobec tego, że spełniam odpowiednie warunki, nie przekazuję (za siebie i współpracownika) dokumentów rozliczeniowych do ZUS. Od stycznia 2017 r. zmieni się wysokość obowiązujących nas podstaw wymiaru składek z uwagi na nowe kwoty kształtujących je wynagrodzeń. Czy za styczeń 2017 r. będę więc musiał przekazać te dokumenty do ZUS?

Zmiana wysokości najniższych podstaw wymiaru składek spowodowana jedynie wzrostem kwot określających je wynagrodzeń nie będzie obligować Czytelnika do przekazania dokumentów rozliczeniowych za styczeń 2017 r., o ile oczywiście nadal będzie spełniał odpowiednie warunki.

Jak wskazano w odpowiedzi na pierwsze pytanie, obowiązku przekazywania co miesiąc do ZUS dokumentów z rozliczonymi w nich składkami na poszczególne ubezpieczenia nie mają przedsiębiorcy, którzy w ostatnio złożonych dokumentach rozliczeniowych zadeklarowali do podstawy wymiaru składek ZUS kwoty w wysokości najniższej obowiązującej ich podstawy wymiaru i nie nastąpiła żadna zmiana w stosunku do miesiąca poprzedniego.

Przy czym ulga taka ma zastosowanie także wówczas, gdy zmiana w stosunku do miesiąca poprzedniego jest spowodowana wyłącznie zmianą minimalnego wynagrodzenia lub przeciętnego wynagrodzenia, na podstawie którego ustala się najniższą podstawę wymiaru składek przedsiębiorców. Ponadto omawiane zwolnienie dotyczy również przedsiębiorców spełniających wymienione warunki i opłacających składki (społeczne i zdrowotną lub jedynie zdrowotną) nie tylko za siebie, ale także za osoby z nimi współpracujące.

W październiku br. skończył się okres, w którym opłacałam składki społeczne od preferencyjnej podstawy wymiaru. Z tego względu od 1 listopada br. wyrejestrowałam się z ubezpieczeń w ZUS z dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia i ponownie do nich zgłosiłam z nowym kodem. Czy za listopad 2016 r. powinnam złożyć druk ZUS DRA? Nadmieniam, że opłacam składki tylko za siebie i nadal od najniższych obowiązujących mnie podstaw wymiaru.

Mimo że Czytelniczka od listopada 2016 r. nadal będzie opłacać składki społeczne i zdrowotną od najniższych obowiązujących ją (jako przedsiębiorcę) podstaw ich wymiaru, to jednak ma obowiązek za ten miesiąc sporządzić za siebie i przekazać do ZUS druk ZUS DRA.

Czytelniczka za listopad br. naliczy wprawdzie składki społeczne od najniższej obowiązującej ją podstawy wymiaru, to jednak ich wysokość będzie inna w stosunku do października 2016 r. Nie będą one bowiem naliczone od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia, lecz od 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych. Fakt ten powoduje, że zobowiązana jest złożyć druk ZUS DRA za listopad 2016 r. W tym bowiem miesiącu nastąpiła zmiana w stosunku do miesiąca poprzedniego.

Dopiero więc za kolejne miesiące (o ile będą spełnione wymagane warunki) będzie mogła w dalszym ciągu korzystać z ulgi w zakresie nieskładania rozliczeń.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 13.10.14998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 963 ze zm.)