rozliczanie wynagrodzeń, składki ZUS, zasiłek chorobowy, zasiłek macierzyński
lupa
A A A

Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 9 (435) z dnia 1.05.2017

Ustalanie podstawy wymiaru odprawy pośmiertnej

Jak obliczyć odprawę pośmiertną w przypadku, gdy zmarły otrzymywał wynagrodzenie w stałej miesięcznej wysokości (1.850 zł) oraz premię uznaniową (od 300 zł do 600 zł miesięcznie)? Nadmieniamy, że wynagrodzenia za dany miesiąc wypłacamy 10. dnia następnego miesiąca, a ponadto pracownik przed śmiercią przez pewien czas chorował.

W razie śmierci pracownika w czasie trwania stosunku pracy lub pobierania po jego rozwiązaniu zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby, rodzinie przysługuje od pracodawcy odprawa pośmiertna (art. 93 § 1 K.p.). Świadczenie to wypłaca się w równych częściach małżonkowi oraz innym członkom rodziny spełniającym warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Jeżeli po zmarłym pozostał tylko jeden uprawniony, przysługuje mu połowa obliczonej kwoty.

Odprawa pośmiertna nie przysługuje, jeżeli pracodawca ubezpieczył pracownika na życie, a odszkodowanie wypłacone przez instytucję ubezpieczeniową członkom rodziny zmarłego jest nie niższe niż odprawa. Jeżeli odszkodowanie jest niższe od odprawy, uprawnionym przysługuje od pracodawcy różnica między tymi świadczeniami.

Odprawa pośmiertna, w zależności od okresu zatrudnienia zmarłego u danego pracodawcy, wynosi:

  • jednomiesięczne wynagrodzenie, przy stażu krótszym niż 10 lat,
     
  • trzymiesięczne wynagrodzenie, gdy staż wyniósł co najmniej 10 lat,
     
  • sześciomiesięczne wynagrodzenie, gdy staż wyniósł co najmniej 15 lat.

Ustala się ją zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy... (Dz. U. nr 62, poz. 289 z późn. zm.), dalej rozporządzenia o wynagrodzeniu. W myśl § 2 ust. 1 pkt 8 tego aktu, odprawę pośmiertną oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego, tj. na zasadach określonych w § 14 i następnych rozporządzenia urlopowego.

Do podstawy odprawy należy przyjąć wynagrodzenie:

  • w stałej stawce miesięcznej - w wysokości należnej w miesiącu powstania obowiązku wypłaty odprawy,
     
  • za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc zmienne składniki wynagrodzenia wypłacone w okresie poprzednich 3 miesięcy - w przeciętnej wysokości z tego okresu,
     
  • za okresy dłuższe niż 1 miesiąc składniki wynagrodzenia wypłacone w okresie poprzednich 12 miesięcy - w średniej wysokości z tego okresu.

W omawianym przypadku niewątpliwie występuje składnik z pierwszej grupy - stały miesięczny. Chodzi o wynagrodzenie zasadnicze, które w świetle omawianych zasad należy przyjąć w kwocie określonej w umowie, tj. w takiej jaka wynikała z umowy w miesiącu śmierci pracownika. Premia, wobec różnic w jej wysokości, mogłaby być zakwalifikowana do drugiej z wymienionych grup płacowych - tj. zmiennych za okres do 1 miesiąca. Jednak w pytaniu nazwano ją uznaniową, co poddaje w wątpliwość przyjmowanie jej do podstawy.

Zwracamy uwagę! Premia o charakterze uznaniowym nie stanowi składnika wynagrodzenia za pracę i wobec tego nie mieści się w pojęciu wynagrodzenia (ekwiwalentu) urlopowego (por. wyrok SN z 20 lipca 2000 r., sygn. akt I PKN 17/00, OSNP 2002/3/77 oraz z 21 stycznia 2015 r., sygn. akt II PK 56/14, M.P.Pr. 2015/12/618-619).

Stosowany w praktyce podział na premie regulaminowe i uznaniowe nie jest jednak jednoznaczny. Podkreślał to Sąd Najwyższy w wyroku z 7 grudnia 1963 r. (sygn. akt II PR 846/63, OSNC 1965/2/25), w którym wyjaśnił, że: "(...) Istnienie regulaminu premiowania samo przez się nie stanowi jeszcze wystarczającego kryterium do uznania określonych w nim premii za premie regulaminowe. Premia może bowiem przypadać, mimo że nie istnieje regulamin premiowania, z drugiej zaś strony nawet istnienie regulaminu premiowania nie zawsze przesądza sprawę, jeżeli z układu zbiorowego jednoznacznie wynika, że regulamin skierowany jest wyłącznie do organu przyznającego premię, który może być uprawniony do jej przyznania w sposób tworzący dopiero prawo pracownika do premii. (...)". Ostatecznie o charakterze premii (regulaminowa czy uznaniowa) decyduje treść aktów wewnętrznych (układów zbiorowych, regulaminów) albo umowy o pracę. Ustalenie w nich konkretnych kryteriów może prowadzić do wniosku, iż jest to składnik roszczeniowy, który do omawianej podstawy należy zaliczać. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 30 marca 1977 r. (sygn. akt I PRN 26/77, PiZS 1978/8/80), prawo podmiotowe do żądania premii powstaje wówczas, gdy odpowiednie akty przewidują z góry skonkretyzowane i zobiektywizowane wskaźniki premiowania, a wskaźniki te zostały przez pracownika spełnione. Ponadto w wyroku z 5 grudnia 2016 r. (sygn. akt III PK 30/16) orzekł, że: "(...) Świadczenie pieniężne nazwane w zakładowych przepisach płacowych (albo w umowie o pracę) »premią uznaniową«, wypłacane pracownikowi systematycznie, w regularnych odstępach czasu, za zwyczajne wykonywanie obowiązków służbowych, a więc w szczególności za sumienne i staranne wykonywanie pracy (art. 100 § 1 K.p.), w oderwaniu od przesłanek nagrody określonych w art. 105 K.p., jest składnikiem wynagrodzenia za pracę (w szczególności wynagrodzenia urlopowego), co oznacza, że pracownikowi przysługuje roszczenie o jego wypłatę. (...)". Wówczas przyznanie pracownikowi nagrody wychodzi poza zakres normatywny art. 105 K.p. (regulującego okoliczności przyznawania nagród), a taka należność w rzeczywistości staje się częścią wynagrodzenia za pracę. W razie sporu kwestię tę rozstrzyga sąd pracy.


Przyjmując, że premia, o której mowa, będzie zakwalifikowana do składników zaliczanych do podstawy, to przypomnieć należy, że w przypadku gdy przez cały okres poprzedzający miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu (odprawy), lub przez okres krótszy, lecz obejmujący pełny miesiąc kalendarzowy lub pełne miesiące kalendarzowe, pracownikowi nie przysługiwało wynagrodzenie (np. z powodu absencji chorobowej), przy ustalaniu podstawy uwzględnia się najbliższe miesiące, za które pracownikowi przysługiwało takie wynagrodzenie, czyli wcześniejsze (§ 11 rozporządzenia urlopowego).

Przykład

W marcu 2017 r. zmarł pracownik, który od 1 stycznia br. korzystał ze zwolnienia lekarskiego. Legitymował się on 9-letnim stażem zakładowym i uzyskiwał wynagrodzenie określone w stałej miesięcznej wysokości 1.850 zł miesięcznie oraz zmienną premię miesięczną.

Wypłaty wynagrodzeń za dany miesiąc są dokonywane w firmie 10. dnia następnego miesiąca.

Pracodawca obliczając odprawę pośmiertną przyjął wynagrodzenie zasadnicze w kwocie określonej w umowie (1.850 zł) oraz premię w średniej wysokości wypłaconej w okresie od listopada 2016 r. do stycznia 2017 r., należną odpowiednio za październik (400 zł), listopad (600 zł) i grudzień 2016 r. (300 zł). Odprawa wyniosła 2.283,33 zł, tj. 1.850 zł + (1.300 zł : 3 m-ce). Zostanie ona wypłacona w pełnej wysokości, jeśli uprawnione do jej otrzymania są co najmniej 2 osoby lub w połowie wysokości - gdy uprawniona jest jedna osoba.


W przykładzie przyjęliśmy, iż premia nie ma charakteru nagrody. Gdyby było inaczej należałoby ją pominąć i to niezależnie od faktu, iż wynagrodzenie zasadnicze jest niższe od minimalnego. W przepisach regulujących omawianą kwestię nie ma bowiem gwarancji minimum, jak jest to przykładowo przy wynagrodzeniu przestojowym.

Przypominamy, że jeżeli pracownik nie przepracował pełnego okresu w przyjmowanych trzech miesiącach, wynagrodzenie zmienne faktycznie wypłacone mu w tym okresie dzieli się przez liczbę dni pracy, za które przysługiwało to wynagrodzenie, a otrzymany wynik mnoży się przez liczbę dni, jakie pracownik przepracowałby w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy (tzw. dopełnienie). Powyższe znajduje też zastosowanie przy składnikach za okresy dłuższe niż miesiąc (§ 16 ust. 2 i § 17 ust. 2 rozporządzenia urlopowego).

www.RozliczenieWynagrodzenia.pl - Rozliczanie wynagrodzeń:

 Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz,
wejdź do serwisu
www.VademecumKadrowego.pl » 
Więcej w zasobach płatnych

Serwis Głównego Księgowego

Gazeta Podatkowa

Terminarz

marzec 2024
PN WT ŚR CZ PT SO ND
1
2
3
4
5
6
8
9
10
12
13
14
16
17
18
19
21
22
23
24
26
27
28
29
30
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIXXXIXII
sklep.gofin.pl - RABATY, NAGRODY, PROMOCJE
NEWSLETTERY
Fachowe czasopisma - PoznajProdukty.gofin.pl
Vademecum Kadrowego - kompleksowo opracowane zagadnienia z prawa pracy
Zasady ustalania prawa do zasiłków i innych świadczeń

GOFIN PODPOWIADA

Kompleksowe opracowania tematyczne

Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.