Gazeta Podatkowa nr 5 (1150) z dnia 15.01.2015

Złagodzenie warunków uzyskania prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego

Gdy opieka nad niepełnosprawnym członkiem rodziny uniemożliwia wykonywanie pracy zarobkowej, istnieje możliwość uzyskania prawa do świadczenia opiekuńczego. Przy czym z początkiem 2013 r. ograniczono prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, wprowadzając jednocześnie nowe świadczenie opiekuńcze w postaci specjalnego zasiłku opiekuńczego. Są one zróżnicowane zarówno pod względem wysokości, jak i warunków ich przyznawania.

Przypomnijmy, iż na świadczenie pielęgnacyjne mogą liczyć opiekunowie osób, których niepełnosprawność powstała nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 lat. Z reguły więc korzystają z niego rodzicie dzieci niepełnosprawnych.

Natomiast dla opiekunów pozostałych osób niepełnosprawnych przewidziano specjalny zasiłek opiekuńczy. Aby uzyskać do niego prawo, trzeba spełnić m.in. kryterium dochodowe. Łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby jej wymagającej w przeliczeniu na osobę nie może przekraczać kwoty określonej w art. 5 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych, a więc odpowiedniej dla celów przyznania prawa do zasiłku rodzinnego, gdy członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne. Od 1 listopada 2014 r. ta graniczna kwota wynosi 664 zł.

Ponadto, jak pierwotnie zakładano, musiała nastąpić rezygnacja z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania stałej opieki nad osobą jej wymagającą.

Aby więc spełnić ten warunek, trzeba było np. najpierw się zatrudnić, żeby następnie móc zrezygnować z tego zatrudnienia. Wzbudzało to sporo kontrowersji, tym bardziej, że dla celów otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego od początku wystarczyło niepodejmowanie pracy.

Takie zróżnicowanie warunków uzyskania prawa do świadczeń opiekuńczych oraz dosłowne rozumienie przez organy przyznające prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego pojęcia "rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej" niejednokrotnie było poddawane ocenie sądowej. Wynik prowadzonych postępowań sądowych często okazywał się korzystny dla świadczeniobiorców. Dlatego też ustawodawca postanowił nieco złagodzić to kryterium uzyskania prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego.

Począwszy od 1 stycznia 2015 r. mogą go otrzymać zarówno te osoby, które rezygnują, jak i te, które nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną (art. 17 pkt 2 lit. a) oraz art. 26 ustawy o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów - Dz. U. z 2014 r. poz. 567).