Gazeta Podatkowa nr 97 (2076) z dnia 4.12.2023

Wysokość rodzinnego kapitału opiekuńczego a okres jego pobierania

Pół roku temu urodziłam syna i z tego tytułu chciałabym się ubiegać o przyznanie rodzinnego kapitału opiekuńczego. Podobno świadczenie to należne jest przez okres 24 miesięcy. Czy dotyczy to także opcji wypłaty po 1.000 zł miesięcznie?

NIE. Jeśli Czytelniczka spełni warunki do uzyskania rodzinnego kapitału opiekuńczego i wybierze opcję wypłaty po 1.000 zł miesięcznie, to będzie miała wypłacane to świadczenie maksymalnie przez 12 miesięcy.

Ten tzw. kapitał z założenia przysługuje przez kolejne 24 miesiące liczone od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia, do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dziecko ukończy 36. miesiąc życia. Tak wynika z art. 4 ust. 4 ustawy o rodzinnym kapitale opiekuńczym (Dz. U. z 2023 r. poz. 883), która wprawdzie (w art. 5 ust. 1) przewiduje dwie opcje wypłaty tego świadczenia, tj. w wysokości 500 zł lub 1.000 zł miesięcznie na dziecko w rodzinie, ale jednocześnie (w art. 5 ust. 3) zastrzega, iż łączna wysokość wypłaconego kapitału nie może być wyższa niż 12.000 zł na dziecko.

Wniosek o jego przyznanie składa się do ZUS wyłącznie w postaci elektronicznej, za pośrednictwem:

• portalu PUE ZUS,
• aplikacji mZUS,
• portalu Emp@tia albo
• bankowości elektronicznej.

Najlepiej to zrobić w okresie od pierwszego dnia, w którym dziecko kończy 9. miesiąc życia do końca miesiąca, w którym dziecko kończy 13. miesiąc życia. W przypadku bowiem złożenia wniosku:

• przed ww. okresem - wniosek nie będzie podlegał rozpatrzeniu,
• po upływie ww. okresu - kapitał będzie przysługiwał od miesiąca złożenia wniosku, a łączna wysokość kapitału ulegnie obniżeniu o 500 zł za każdy miniony miesiąc.

To właśnie we wniosku o ustalenie kapitału rodzic ubiegający się o to świadczenie wskazuje miesięczną wysokość, w jakiej ma być ono wypłacane. Swoją decyzję w tym zakresie osoba uprawniona może zmienić, także na swój wniosek, ale tylko raz w okresie otrzymywania kapitału.

Zakładając, że syn Czytelniczki urodził się w maju 2023 r., z wnioskiem o rodzinny kapitał opiekuńczy będzie mogła ona wystąpić najwcześniej 1 lutego 2024 r., a w celu otrzymania świadczenia w pełnej wysokości powinna to zrobić nie później niż 30 czerwca 2024 r., wskazując, iż chce otrzymywać to świadczenie np. w wysokości 1.000 zł miesięcznie.

Ponieważ jednak Czytelniczka nie wspomniała czy ma więcej dzieci, warto dodać, iż rodzinny kapitał opiekuńczy przysługuje matce lub ojcu jedynie na drugie i każde kolejne dziecko w rodzinie, jeżeli dziecko to wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu matki lub ojca (art. 4 ust. 1 ustawy o rodzinnym kapitale opiekuńczym). Jeśli zatem półroczny syn jest jej jedynym dzieckiem, nie otrzyma na niego tego świadczenia.