Gazeta Podatkowa nr 26 (1797) z dnia 1.04.2021

Czy babcia może skorzystać z zasiłku opiekuńczego na chorego wnuka?

Zatrudniam pracownicę, która chciałaby skorzystać z zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad chorym 4-letnim wnukiem. Czy faktycznie świadczenie to może być jej przyznane, jeżeli dziecko ma rodziców? Pracownica swój wniosek uzasadnia tym, że rodzice dziecka nie mogą obecnie przerwać pracy, aby się nim zaopiekować. 

Pracownica, o której mowa w pytaniu, może skorzystać z zasiłku opiekuńczego, jednak nie z tytułu opieki nad chorym dzieckiem, tylko z tytułu opieki nad innym niż dziecko chorym członkiem rodziny, i to, o ile spełnia ustawowe warunki do uzyskania prawa do tego świadczenia.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad osobami wskazanymi w art. 32 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2020 r. poz. 870 ze zm.), zwanej ustawą zasiłkową, a więc m.in. nad:

• chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat lub
• innym chorym członkiem rodziny.

Przy czym, w świetle art. 32 ust. 3 i 2 ustawy zasiłkowej, odpowiednio za:

• dzieci (m.in. chore w wieku do lat 14) uznaje się tu dzieci:
• własne ubezpieczonego lub jego małżonka,
• przysposobione albo
• przyjęte na wychowanie i utrzymanie,
• innych (chorych) członków rodziny uważa się:
• małżonka,
• rodziców, rodzica dziecka,
• ojczyma, macochę,
• teściów,
• dziadków,
• wnuki,
• rodzeństwo oraz
• dzieci w wieku powyżej 14 lat,

jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki.

Biorąc pod uwagę powyższe, pracownica, o której mowa w pytaniu, będąca babcią chorego 4-latka, zakładając, że ma wystawione zaświadczenie lekarskie potwierdzające konieczność sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny (np. e-ZLA):

• nie może skorzystać z zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad chorym dzieckiem w wieku do lat 14, ale
• może nabyć prawo do zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad innym chorym członkiem rodziny, tj. wnukiem, o ile pozostaje z nim we wspólnym gospodarstwie domowym w okresie sprawowania opieki (warunek ten uważa się za spełniony także wówczas, gdy ubezpieczony pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z chorym tylko przez okres choroby - patrz komentarz ZUS do ustawy zasiłkowej, dostępny na stronie www.zus.pl).

Warto w tym miejscu wskazać, iż w przypadku, gdyby pracownica, ubiegając się o świadczenie, korzystała z opracowanego przez organ rentowy formularza wniosku o zasiłek opiekuńczy, musiałaby przedłożyć formularz Z-15B - Wniosek o zasiłek opiekuńczy z powodu sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny, a nie Z-15A - Wniosek o zasiłek opiekuńczy z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem.

Oczywiście omawiane świadczenie jest należne, jeżeli:

• w danym roku kalendarzowym nie został jeszcze wykorzystany limit tego świadczenia, określony w art. 33 ustawy zasiłkowej, wynoszący odpowiednio 14 i 60 dni (patrz tabela) oraz
• poza ubezpieczoną nie ma innych członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, mogących zapewnić opiekę choremu członkowi rodziny (wnukowi).