Od 1 stycznia 2020 r. nowy limit dni, za które w danym roku przysługuje zasiłek opiekuńczy

Pracownica od 23 grudnia 2019 r. do 6 stycznia 2020 r. sprawowała osobistą opiekę nad chorym dzieckiem w wieku 7 lat. Za okres opieki przypadającej w grudniu 2019 r. nie został jej wypłacony zasiłek opiekuńczy, gdyż wcześniej wraz z mężem wykorzystała pełny roczny limit. Jak potraktować dni opieki przypadające w grudniu 2019 r.? Czy od 1 stycznia 2020 r. można podjąć wypłatę zasiłku opiekuńczego? Nadmieniamy, że obydwoje rodzice dziecka pracują i nie ma innego domownika, który mógłby zapewnić mu opiekę w czasie choroby.

Dni opieki przypadającej na grudzień 2019 r. należy potraktować jako nieobecność usprawiedliwioną bez prawa do zasiłku. Natomiast za okres od 1 do 6 stycznia 2020 r. pracownica jest uprawniona do zasiłku opiekuńczego.

Zgodnie z art. 32 i 33 ustawy zasiłkowej, zasiłek opiekuńczy przysługuje przez okres zwolnienia od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki, nie dłużej jednak niż przez okres:

1) 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad:

zdrowym dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w okolicznościach określonych przepisami art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej,

chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat,

2) 30 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad dziećmi niepełnosprawnymi (odpowiednio w wieku 14-18 lat lub 8-18 lat), o których mowa w art. 32 ust. 1 pkt 2a i 2b ustawy zasiłkowej,

3) 14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad innym chorym członkiem rodziny (tj. małżonkiem, rodzicem dziecka, rodzicami, ojczymem, macochą, teściami, dziadkami, wnukami, rodzeństwem oraz dziećmi w wieku powyżej 14 lat - jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki).

Co istotne zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku lub choremu członkowi rodziny (nie ma to zastosowania, gdy opieka sprawowana jest nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat).

Ważne: Zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie na opiekę nad dziećmi i innymi chorymi członkami rodziny za okres nie dłuższy niż 60 dni w danym roku kalendarzowym (art. 33 ust. 2 ustawy zasiłkowej).

W sytuacji, gdy opieka sprawowana jest wyłącznie nad dziećmi niepełnosprawnymi oraz innymi chorymi członkami rodziny (w granicach podanych limitów), zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie za okres nie dłuższy niż 30 dni w roku kalendarzowym.

Podane limity stosuje się niezależnie od liczby członków rodziny uprawnionych do zasiłku opiekuńczego oraz bez względu na liczbę dzieci i innych członków rodziny wymagających opieki (art. 33 ust. 3 ustawy zasiłkowej).

Okres wypłaty zasiłku opiekuńczego przypisany jest zatem do roku kalendarzowego, w którym sprawowana jest opieka. Jeżeli, tak jak w pytaniu, konieczność sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem (lub innym chorym członkiem rodziny) powstała w 2019 r. i trwa nieprzerwanie nadal, to od 1 stycznia 2020 r. okres ten należy liczyć z nowego limitu. Nie ma znaczenia, że w poprzednim roku pracownica nie miała prawa do zasiłku opiekuńczego z powodu wyczerpania pełnego przysługującego jej limitu jego wypłaty.

Jeśli zaś chodzi o dni opieki przypadającej na grudzień 2019 r., to należy je potraktować jako dni nieobecności usprawiedliwionej bez prawa do wynagrodzenia/zasiłku. Przyczynami usprawiedliwiającymi nieobecność pracownika w pracy są bowiem zdarzenia i okoliczności określone przepisami prawa pracy, które uniemożliwiają stawienie się pracownika do pracy i jej świadczenie, a także inne przypadki niemożności wykonywania pracy wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy (§ 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy... - Dz. U. z 2014 r. poz. 1632). Zgodnie z § 3 tego rozporządzenia, dowodem usprawiedliwiającym nieobecność w pracy jest m.in. zaświadczenie lekarskie, o którym mowa w art. 55 ust. 1 ustawy zasiłkowej.

Podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego, do którego pracownica nabyła prawo w styczniu 2020 r. będzie stanowiło przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za miesiące (odpowiednio 12 lub pełne kalendarzowe) poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy z powodu konieczności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem (tu grudzień 2019 r.), a nie miesiące poprzedzające powstanie prawa do zasiłku.