Zasiłek macierzyński niekiedy już przed porodem

Pracownica w ciąży zamierzała pracować do dnia porodu, ale na cztery tygodnie przed jego terminem nie przyszła już do pracy. Nie chce jednak zasiłku chorobowego (nie otrzymała nawet zwolnienia lekarskiego), tylko od razu zasiłek macierzyński. Czy faktycznie ma ona prawo do takiego świadczenia, mimo że jeszcze nie urodziła dziecka?

TAK. Zasiłek macierzyński należny jest pracownicy przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy m.in. jako okres urlopu macierzyńskiego, który w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie przysługuje w wymiarze 20 tygodni. Stanowi o tym art. 29a ust. 1 ustawy zasiłkowej, z uwzględnieniem art. 180 § 1 pkt 1 i art. 183¹ § 1 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2025 r. poz. 277).

Przy udzielaniu urlopu macierzyńskiego tydzień urlopu odpowiada 7 dniom kalendarzowym.

Z reguły pierwszym dniem urlopu macierzyńskiego jest dzień porodu, chyba że pracownica skorzysta z urlopu macierzyńskiego przed przewidywaną datą porodu. Mowa o tym w art. 183¹ Kodeksu pracy, który wprost w art. 180 § 2 i § 3 wskazuje, iż:

przed przewidywaną datą porodu pracownica może wykorzystać nie więcej niż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego,
jeśli pracownica skorzysta z uprawnienia do urlopu macierzyńskiego przed porodem, po porodzie przysługuje jej urlop macierzyński niewykorzystany przed porodem, aż do wyczerpania pełnego wymiaru tego urlopu (np. w przypadku urodzenia jednego dziecka, do wyczerpania 20 tygodni).

Przy czym przewidywaną datę porodu określa zaświadczenie wystawione przez lekarza na zwykłym druku, a datę porodu potwierdza się skróconym odpisem aktu urodzenia dziecka (lub jego kopią potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez ubezpieczonego, płatnika składek albo ZUS).

Dokumenty te, określone w art. 53 ust. 2 ustawy zasiłkowej, zgodnie z § 9 rozporządzenia MRPiPS w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków... (Dz. U. z 2025 r. poz. 616), są niezbędne do przyznania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego odpowiednio: przed dniem porodu i od dnia porodu.

Gdy pracownica, ubiegając się o zasiłek macierzyński przed przewidywaną datą porodu, nie wystąpi z pisemnym wnioskiem o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w pełnym należnym jej wymiarze, to zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego będzie jej przysługiwał w wysokości 100% podstawy wymiaru. Jednakże po złożeniu wniosku o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze w ciągu 21 dni po porodzie, trzeba będzie dokonać rozliczenia różnicy między wypłaconym zasiłkiem w wysokości 100% a należnym w wysokości 81,5%.