Obliczanie zasiłku dla przedsiębiorcy deklarującego podwyższoną podstawę wymiaru składek

Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą od ubiegłego roku. Do końca lutego br. podlegał ubezpieczeniom społecznym (bez chorobowego) i opłacał preferencyjne składki na te ubezpieczenia. Od 1 marca br. przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego i podniósł kwotę stanowiącą podstawę wymiaru składek na przedmiotowe ubezpieczenia. Z jakich miesięcy ZUS przyjmie podstawę wymiaru składek do obliczenia zasiłku?

Na wstępie należy wyjaśnić, że przedsiębiorca, który stanie się niezdolny do pracy z powodu choroby, nabędzie prawo do zasiłku chorobowego po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, czyli w tym przypadku najwcześniej po 29 maja 2016 r.

Podstawę wymiaru zasiłku przysługującego przedsiębiorcy stanowi przeciętny miesięczny przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy (art. 48 ustawy zasiłkowej). Jeśli jednak ubezpieczony, tak jak Czytelnik, nie ma 12-miesięcznego okresu ubezpieczenia chorobowego, podstawę wymiaru zasiłku oblicza się w myśl obowiązującego od 1 stycznia br. art. 48a ustawy zasiłkowej. W takim przypadku, gdy ubezpieczony deklaruje jako podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe kwotę wyższą od najniższej, to podstawę wymiaru zasiłku stanowi suma:

• przeciętnej miesięcznej najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu 13,71%, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku oraz
   
• kwoty stanowiącej iloczyn jednej dwunastej przeciętnej kwoty zadeklarowanej jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, w części przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu 13,71%, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz liczby tych miesięcy.

Jeżeli przez cały okres wykonywania pozarolniczej działalności ubezpieczony deklaruje podstawę wymiaru składek w kwocie nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, to za najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, o której mowa wyżej, uważa się kwotę 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Przychodem, o którym mowa, jest kwota podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tej podstawy (art. 3 pkt 4 ustawy zasiłkowej). Nie ma więc znaczenia fakt jak długo jest prowadzona działalność gospodarcza, ale przez jaki okres przedsiębiorca podlega ubezpieczeniu chorobowemu.

Zakładając, że niezdolność do pracy przedsiębiorcy, o którym mowa w pytaniu, powstanie w czerwcu br., to do obliczenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego zostanie przyjęta suma:

• przeciętnej najniższej podstawy wymiaru składki, po odliczeniu 13,71%, za okres od marca do maja 2016 r. (za 3 m-ce ubezpieczenia),
   
• 1/12 przeciętnej kwoty podstawy wymiaru składki w części przewyższającej najniższą podstawę (tu 30% minimalnego wynagrodzenia), po odliczeniu 13,71%, za te same 3 miesiące i pomnożonej przez ich liczbę (3).

Osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą od listopada 2015 r. Od tego dnia podlega ubezpieczeniom społecznym, z tym że do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego przystąpiła od 1 marca 2016 r. Do końca lutego br. opłacała składki na preferencyjnych warunkach, a od marca br. zadeklarowała jako podstawę wymiaru składek na przedmiotowe ubezpieczenia kwotę 5.000 zł. Najniższa podstawa wymiaru składek obowiązująca tę osobę wynosi 30% minimalnego wynagrodzenia, czyli w 2016 r. - 555 zł (po odliczeniu 13,71% - 478,91 zł).

W czerwcu 2016 r. ubezpieczony nabędzie prawo do zasiłku chorobowego. Podstawę jego wymiaru stanowić będzie kwota 1.437,80 zł, według wyliczenia:

• przeciętna najniższa podstawa wymiaru składek: (478,91 zł x 3 m-ce) : 3 m-ce = 478,91 zł,
   
• 1/12 przeciętnej kwoty przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek: 5.000 zł - 555 zł = 4.445 zł; [(4.445 zł - 609,41 zł) x 3 m-ce] : 3 m-ce = 3.835,59 zł; 3.835,59 zł : 12 = 319,63 zł,
   
• kwota stanowiąca podstawę wymiaru zasiłku: 478,91 zł + (319,63 zł x 3) = 1.437,80 zł.

Za każdy dzień choroby ubezpieczony otrzyma zasiłek chorobowy w kwocie 38,34 zł, tj. 1.437,80 zł x 80% : 30.