Prawo do zasiłku macierzyńskiego przy przedwczesnym porodzie

Pracownica z terminem porodu na 17 grudnia br., urodziła 27 października br. Dziecko jest w inkubatorze, a więc pozostaje w szpitalu, podczas gdy jego matka została wypisana do domu. Czy w tym przypadku od pierwszego dnia po porodzie powinnam wypłacać jej zasiłek macierzyński? (pytanie z dyskusji na www.forum.gofin.pl nr 865295)

TAK, o ile uczestniczka forum jest płatnikiem składek (lub działa w jego imieniu) uprawnionym do wypłaty świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. W przeciwnym razie płatność zasiłku macierzyńskiego podejmie ZUS.

Ubezpieczonej, która urodziła dziecko w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego, przysługuje zasiłek macierzyński. Świadczenie to należne jest jej przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502) jako okres urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego. Stanowi o tym art. 29 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 5 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2014 r. poz. 159), zwanej ustawą zasiłkową.

Kalkulator urlopów macierzyńskich i rodzicielskiego dostępny jest w serwisie www.kalkulatory.gofin.pl.

Dla pracownicy, która nie korzysta z urlopu macierzyńskiego przed przewidywaną datą porodu (możliwość taka została przewidziana w art. 180 § 3 K.p.), pierwszym dniem urlopu macierzyńskiego jest dzień porodu.

W przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie "podstawowy" urlop macierzyński wynosi 20 tygodni. Przy czym tydzień odpowiada tu 7 dniom kalendarzowym. Jest to urlop obligatoryjny, w przeciwieństwie do pozostałych wymienionych wcześniej urlopów, które przyznawane są wyłącznie na wniosek ubezpieczonej (ubezpieczonego).

Rezygnacja z "podstawowego" urlopu macierzyńskiego, a co za tym idzie - z pobierania zasiłku macierzyńskiego, możliwa jest wyłącznie po wykorzystaniu przez pracownicę po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego i to pod warunkiem, że niewykorzystaną część urlopu macierzyńskiego przejmie ubezpieczony - ojciec wychowujący dziecko.

Ponieważ dziecko pracownicy, o której mowa w pytaniu, wymaga opieki szpitalnej, warto wspomnieć o jeszcze jednej możliwości, jaką przewidział ustawodawca. Otóż w świetle art. 181 K.p., pracownica na czas pobytu dziecka w szpitalu może "zawiesić" korzystanie z urlopu macierzyńskiego. Pozostałą jego część może wykorzystać w terminie późniejszym, po wyjściu dziecka ze szpitala. Przerwanie urlopu macierzyńskiego jest jednak możliwe dopiero po wykorzystaniu przez nią po porodzie 8 tygodni (tj. 56 dni) tego urlopu.

Z treści pytania wynika, iż pracownica nie korzystała z urlopu, a tym samym i zasiłku macierzyńskiego przed przewidywaną datą porodu. Tym samym podstawowy urlop macierzyński rozpoczął się dla niej z dniem porodu, tj. od 27 października br. Jego zawieszenie może nastąpić dopiero po upływie 8 tygodni i to pod warunkiem, że dziecko nadal będzie hospitalizowane.

Jeśli pracownica skorzysta z takiej możliwości, powinna wrócić do pracy. Gdyby jednak okazało się, że w trakcie przerwy w urlopie macierzyńskim dziecko będzie wymagało jej opieki w szpitalu lub też ubezpieczona sama stanie się niezdolna do pracy, co udokumentuje zaświadczeniem lekarskim ZUS ZLA, będzie jej przysługiwało stosowne do danej okoliczności świadczenie chorobowe na ogólnych zasadach, tj. odpowiednio:

zasiłek opiekuńczy albo
wynagrodzenie chorobowe na podstawie art. 92 Kodeksu pracy i/lub zasiłek chorobowy.

Przerwa w urlopie macierzyńskim nie będzie jednak mogła trwać dłużej niż pobyt dziecka w szpitalu. Dlatego o zakończeniu hospitalizacji dziecka pracownica zobowiązana jest poinformować pracodawcę.